Το InScience παρουσιάζει μια ομιλία του Καθηγητή Επιστημολογίας της Ψυχολογίας Μανώλη Δαφέρμο.
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Στην εισήγηση θα αναδειχθούν ορισμένες ιδιαιτερότητες του σημερινού μεταιχμίου στο οποίο βρίκσεται η επιστήμη με έμφαση στις προκλήσεις που συνδέονται με την εκθετική αύξηση της επιστημονικής γνώσης και τη διεθνοποίηση της επιστημονικής έρευνας. Επίσης, θα αναδειχθούν ορισμένες διαστάσεις της κρισιακής κατάστασης στην επιστήμη που εκφράζεται στην κλιμακούμενη αναντιστοιχία μεταξύ της τάσης αναπαραγωγής της επιστημονικήες γνώσης στην υπάρχουσα μορφή της, ενώ ωριμάζουν οι ανάγκες και προϋποθέσεις για ουσιαστική ανάπτυξη, ριζικό μετασχηματισμό της. Οι κρισιακές καταστάσεις κυοφορούν επιστημονικές επαναστάσεις που μετασχηματίζουν τα θεμέλια των επιστημών, τη θεωρία και τη μεθοδολογία τους.
Κεφάλαια της Ομιλίας
- 00:02:42 Χαιρετισμός – εισαγωγή
- 00:02:42 Ομιλία
- 00:46:01 Ερωτήσεις:
- 00:47:45 ‘Ενας από τους πατέρες της Κβαντομηχανικής ο Werner Heisenberg είχε γράψει πως αυτό που τον έστρεψε προς τις θετικές επιστήμες ήταν η ανάγνωση, σε ηλικία 15 ετών, του πλατωνικού διαλόγου ΤΙΜΑΙΟΣ. Η παραγωγή πρωτότυπου επιστημονικού έργου συνδέεται με την απόκτηση μιας ευρύτερης παιδείας;
- 00:50:37 Κατά πόσο η εκθετική αύξηση του όγκου του επιστημονικού έργου αλλάζει το χαρακτήρα της επιστημονικής εργασίας; Μπορούν να επιβιώσουν οι μεμονωμένοι ερευνητές; Μήπως οδηγούμαστε στην ανάγκη σχηματισμού πολυπρόσωπων επιστημονικών ομάδων;
- 00:55:03 Η πρόσφατη πανδημία έδειξε μια απρόσμενη έκταση φαινομένων ανορθολογισμού και δυσπιστίας προς την επιστήμη. Ποιες είναι οι αιτίες αυτού του φαινομένου; Πως μπορεί να αντιμετωπιστεί;
- 01:00:00 Πώς πιστεύετε ότι αξιοποιεί το κεφάλαιο την επιστημονική εργασία; Πιστεύετε ότι μια καπιταλιστική επιχείρηση που παράγει μελέτες επιστημονικές ή “πατέντες” παράγει αξία και αν ναι υπό ποιες προϋποθέσεις; Πιστεύετε ότι η τάση για “επαναληπτικότητα” και μαζική παραγωγή στη σύγχρονη επιστημονική εργασία έχει σχέση με την προσπάθεια του κεφαλαίου να την υπάγει στον νόμο της αξίας;
- 01:04:55 Σε παλαιότερες εποχές οι μεγάλοι φιλόσοφοι είχαν βαθειά γνώση των επιτευγμάτων των θετικών επιστημών. Σήμερα κάτι τέτοιο φαίνεται να μην συμβαίνει; Για ποιο λόγο; Οι λεγόμενες ανθρωπιστικές επιστήμες ποια σχέση πρέπει να αποκαταστήσουν με τις λεγόμενες θετικές;
- 01:13:19 Δεδομένων των ζητημάτων που αναφέρατε τα οποία εν πολλοίς συνιστούν και αντικειμενικούς περιορισμούς για έναν επιστήμονα σήμερα, ποια θα λέγατε ότι είναι τα καθήκοντα σε γενικές γραμμές, κυρίως ενός νέου επιστήμονα;
- 01:18:56 Σε ένα μελλοντικό σοσιαλιστικό πλαίσιο βλέπετε μια γόνιμη συνθήκη για την σύνθεση των επιστημών ή μια όξυνση , σε αρχική φάση, του “καταμερισμού” των επιστημών; Αν γίνεται να θέσετε μια σειρά προϋποθέσεων για τη σύνθεση των επιστημών.
- 01:24:31 Πιστεύετε ότι τα AI bots όπως το ChatGPT είναι ένδειξη πως λείπει η δημιουργικότητα από την σημερινή έρευνα, μιας και μπορεί μια τέτοια μηχανή να εξομοιώσει “ανθρώπινες απαντήσεις”; Θεωρείτε ότι είναι ορατός ο κίνδυνος οι μηχανές αυτές να αντικαταστήσουν τους ανθρώπους σε πολλές από τις λειτουργίες οι οποίες αυτή τη στιγμή απαιτούν ανθρώπινη εμπλοκή; Ή θα μπορούσε η έλευση αυτών των “μηχανών” και η χρησιμοποίησή τούς να δώσει στους ανθρώπους τον χρόνο να μπορέσουν να επαναπροσδιορίσουν την δημιουργικότητα τους, ακόμα και τον τρόπο σκέψης τους;
- 01:29:47 Η επιστημονική υπερ-εξειδίκευση και κατά συνέπεια η αποσπασματική εικόνα που οι μαθητές μας αποκτούν στο σχολείο οδηγεί στη μεταφυσική αντίληψη για την “ολιστική” θεώρηση” του κόσμου; Πού στην ουσία ανακατεύονται επιστημονικές πληροφορίες και γνώσεις με σκοταδιστικές ανορθολογικές αντιλήψεις.
